Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινωνίας, σχετικά με τη σημασία και την αξία των παρεξηγημένων αυτών οικοσυστημάτων. Η συγκεκριμένη μέρα σηματοδοτεί την ημερομηνία υιοθέτησης της Σύμβασης που υπογράφτηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1971, στην ιρανική πόλη Ραμσάρ, στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας.
Τι είναι όμως υγρότοποι; Στο σύνδεσμο που ακολουθεί http://www.helmepa.gr/pdf/hj-wwd2015-guide.pdf υπάρχει ένας χρήσιμος οδηγός με πλούσιες πληροφορίες και στοιχεία για τους υγρότοπους που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στην τάξη για να τους γνωρίσετε καλύτερα.
Επίσης, είναι καλή ευκαιρία να κατασκευάσετε και να παίξετε τις προσεχείς μέρες το επιτραπέζιο παιχνίδι που υπάρχει στο Σχέδιο Δράσης του Προγράμματος «Παιδική HELMEPA» στη δραστηριότητα «Δημιουργώ - παίζω περιβαλλοντικό παιχνίδι», το οποίο μπορείτε να βρείτε και στο σύνδεσμο http://www.helmepa.gr/pdf/hj-wwd2015-guide.pdf.
Τι είναι όμως υγρότοποι; Στο σύνδεσμο που ακολουθεί http://www.helmepa.gr/pdf/hj-wwd2015-guide.pdf υπάρχει ένας χρήσιμος οδηγός με πλούσιες πληροφορίες και στοιχεία για τους υγρότοπους που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στην τάξη για να τους γνωρίσετε καλύτερα.
Επίσης, είναι καλή ευκαιρία να κατασκευάσετε και να παίξετε τις προσεχείς μέρες το επιτραπέζιο παιχνίδι που υπάρχει στο Σχέδιο Δράσης του Προγράμματος «Παιδική HELMEPA» στη δραστηριότητα «Δημιουργώ - παίζω περιβαλλοντικό παιχνίδι», το οποίο μπορείτε να βρείτε και στο σύνδεσμο http://www.helmepa.gr/pdf/hj-wwd2015-guide.pdf.
Ο ρόλος των υγροτοπικών οικοσυστημάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός και πολυδιάστατος. Τα υγροτοπικά οικοσυστήματα λειτουργούν σαν:
- αποθήκες υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων), ενέργειας, και γενετικού υλικού που εξασφαλίζει τη βιοποικιλότητα της περιοχής (ποικιλία ειδών, ποικιλία ενδιαιτημάτων).
- οδοί διακίνησης υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων και βιοθρυμμάτων), πληθυσμών ζώων (αποδημία και μετανάστευση) και προϊόντων, ανθρώπων και μεταφορικών μέσων (ναυσιπλοΐα).
- ρυθμιστές των πλημμυρικών φαινομένων, της ποσότητας των υπόγειων νερών αλλά και του μικροκλίματος σε τοπικό επίπεδο. Επηρεάζουν ακόμα το παγκόσμιο κλίμα, ενώ ρυθμίζουν και την κατακράτηση, αποθήκευση, διάσπαση και απελευθέρωση των διάφορων θρεπτικών και άλλων ουσιών.
- δεσμεύουν την ηλιακή ακτινοβολία και "στηρίζουν" τα τροφικά πλέγματα. Είναι γνωστό ότι τα τροφικά πλέγματα των υγρότοπων είναι συνήθως πολυπλοκότερα από τα αντίστοιχα που απαντώνται στα χερσαία οικοσυστήματα καθώς και από αυτά που απαντώνται στα βαθιά νερά.
- δεξαμενές παγίδευσης ιζημάτων, θρεπτικών ουσιών αλλά και λυμάτων και ρυπαντών από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Οι σημαντικές αυτές λειτουργίες των υγροτοπικών οικοσυστημάτων τούς προσδίδουν αξίες που είναι ιδιαίτερα επωφελείς για τον άνθρωπο. Οι συνήθεις αξίες που αναγνωρίζονται στα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η αντιπλημμυρική, η αντιδιαβρωτική, η ρυθμιστική του κλίματος και της ποιότητας νερού, η υδρευτική και αρδευτική, η βιολογική, η αλιευτική, η κτηνοτροφική και υλοτομική, η θηραματική, η αλατοληπτική, η αμμοληπτική και υδροηλεκτρική, η επιστημονική, εκπαιδευτική και πολιτιστική και τέλος η αξία τους ως χώροι αναψυχής. Πρόκειται δηλαδή για αγαθά και υπηρεσίες που παρέχονται στον άνθρωπο και του εξασφαλίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ζήσει, να αναπτυχθεί και να δημιουργήσει.
Είναι προφανές ότι όλοι οι υγρότοποι δεν χαρακτηρίζονται από το σύνολο των αξιών που περιγράφονται πιο πάνω. Κι ακόμη όλες οι αξίες δεν έχουν το ίδιο μέγεθος σε όλους τους υγρότοπους. Είναι όμως βέβαιο, πως δεν υπάρχει υγρότοπος που να μην έχει σπουδαία αξία για όλους τους ανθρώπους ή για κάποια ομάδα ανθρώπων, στο παρόν και στο μέλλον. Συχνά μάλιστα διαπιστώνεται ότι το σύνολο των αξιών ενός συμπλέγματος υγρότοπων υπερτερεί του αθροίσματος των αξιών του καθενός χωριστά (Πηγή: http://kpe-kastor.kas.sch.gr/)
- αποθήκες υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων), ενέργειας, και γενετικού υλικού που εξασφαλίζει τη βιοποικιλότητα της περιοχής (ποικιλία ειδών, ποικιλία ενδιαιτημάτων).
- οδοί διακίνησης υλικών (νερού, θρεπτικών στοιχείων και βιοθρυμμάτων), πληθυσμών ζώων (αποδημία και μετανάστευση) και προϊόντων, ανθρώπων και μεταφορικών μέσων (ναυσιπλοΐα).
- ρυθμιστές των πλημμυρικών φαινομένων, της ποσότητας των υπόγειων νερών αλλά και του μικροκλίματος σε τοπικό επίπεδο. Επηρεάζουν ακόμα το παγκόσμιο κλίμα, ενώ ρυθμίζουν και την κατακράτηση, αποθήκευση, διάσπαση και απελευθέρωση των διάφορων θρεπτικών και άλλων ουσιών.
- δεσμεύουν την ηλιακή ακτινοβολία και "στηρίζουν" τα τροφικά πλέγματα. Είναι γνωστό ότι τα τροφικά πλέγματα των υγρότοπων είναι συνήθως πολυπλοκότερα από τα αντίστοιχα που απαντώνται στα χερσαία οικοσυστήματα καθώς και από αυτά που απαντώνται στα βαθιά νερά.
- δεξαμενές παγίδευσης ιζημάτων, θρεπτικών ουσιών αλλά και λυμάτων και ρυπαντών από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Οι σημαντικές αυτές λειτουργίες των υγροτοπικών οικοσυστημάτων τούς προσδίδουν αξίες που είναι ιδιαίτερα επωφελείς για τον άνθρωπο. Οι συνήθεις αξίες που αναγνωρίζονται στα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η αντιπλημμυρική, η αντιδιαβρωτική, η ρυθμιστική του κλίματος και της ποιότητας νερού, η υδρευτική και αρδευτική, η βιολογική, η αλιευτική, η κτηνοτροφική και υλοτομική, η θηραματική, η αλατοληπτική, η αμμοληπτική και υδροηλεκτρική, η επιστημονική, εκπαιδευτική και πολιτιστική και τέλος η αξία τους ως χώροι αναψυχής. Πρόκειται δηλαδή για αγαθά και υπηρεσίες που παρέχονται στον άνθρωπο και του εξασφαλίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ζήσει, να αναπτυχθεί και να δημιουργήσει.
Είναι προφανές ότι όλοι οι υγρότοποι δεν χαρακτηρίζονται από το σύνολο των αξιών που περιγράφονται πιο πάνω. Κι ακόμη όλες οι αξίες δεν έχουν το ίδιο μέγεθος σε όλους τους υγρότοπους. Είναι όμως βέβαιο, πως δεν υπάρχει υγρότοπος που να μην έχει σπουδαία αξία για όλους τους ανθρώπους ή για κάποια ομάδα ανθρώπων, στο παρόν και στο μέλλον. Συχνά μάλιστα διαπιστώνεται ότι το σύνολο των αξιών ενός συμπλέγματος υγρότοπων υπερτερεί του αθροίσματος των αξιών του καθενός χωριστά (Πηγή: http://kpe-kastor.kas.sch.gr/)
Γενικότερα οι υγρότοποι προσφέρουν πολλές ευεργετικές υπηρεσίες όπως:
-emathisi.- Αποθηκεύουν και βελτιώνουν την ποιότητα του νερού φιλτράροντάς το,
- Εμπλουτίζουν τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και τον προστατεύουν από την υφαλμύρωση (είσοδος νερού της θάλασσας),
- Προστατεύουν από τις πλημμύρες,
- Συμβάλλουν στη διατήρηση της άγριας ζωής,
- Παράγουν αλιεύματα,
- Δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα και ρυθμίζουν τη θερμοκρασία ιδιαίτερα παράκτιων περιοχών, διατηρώντας τις διακυμάνσεις (ημερήσιες, εποχικές, ετήσιες) της θερμοκρασίας σε πιο ήπιο επίπεδο,
- Αποτελούν προορισμό αναψυχής και χαλάρωσης.
