Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ Η "ΨΩΡΟΚΩΣΤΑΙΝΑ" ΔΟΚΙΜΑΖΕΤΑΙ ΣΚΛΗΡΑ!!!

Η     "Ψωροκώσταινα"     

Η  ΠΑΤΡΙΔΑ  ΜΑΣ  ΠΟΥ  ΔΟΚΙΜΑΖΕΤΑΙ ΣΚΛΗΡΑ

____________________________

του Γεωργίου Ν. Φασιλή

 Εχει επικρατήσει πλέον διαχρονικά να χρησιμοποιούμε τον απαξιωτικό χαρακτηρισμό "Ψωροκώσταινα" για να στηλιτεύσουμε  τη φτώχεια  και  τη κακομοιριά της νεώτερης  Ελλάδας
Η  λέξη "Ψωροκώσταινα"  καταγράφηκε στη ιστορικη μνήμη, ως χαρακτηρισμός της  αδυναμίας, ανοργανωσιάς  και υποχωρητικότητας του Ελληνικού  Κράτους, που βασίζεται περισσότερο στην εθελοντική συνδρομή  και προσπάθεια των πολιτών,  παρά στη σωστή οργάνωση,  λειτουργία και διαχείρηση των οικονομικών του.
"Θα τα πληρώσει όλα η Ψωροκώσταινα" λέει ο λαός με την έννοια ότι πάλι θα επιβαρυνθούν  άδικα οι πολίτες  για υποχρεώσεις που προέρχονται απο πράξεις και παραλείψεις των κυβερνώντων.

Πώς προήλθε ωστόσο η λέξη  Ψωροκώσταινα;

 Η  Ψωροκώσταινα ή  Ψαροκώσταινα,  είναι υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδος.  Από ιστορικά κείμενα και μαρτυρίες προκύπτει  η  αληθινή  και πολύ συγκινητική  ιστορίας της ζωή της.

     Το 1821  η όμορφη πόλη των Κυδωνιών της Μικράς Ασίας, μετά από την αποτυχημένη επαναστατική κίνηση καταστρέφεται  απο το τουρκικό στρατό, ο πληθυσμός της σφαγιάζεται και όσοι κατάφεραν να σωθούν  βρήκαν καταφύγιο  στα Ψαρά.  Ανάμεσά τους και η  Πανώρεια Χατζηκώστα, μια όμορφη αρχόντισσα με
μεγάλη περιουσία. Τον άντρα της  Κώστα Αϊβαλιώτη, πάμπλουτο έμπορο και τα τέσσερα παιδιά της,  έσφαξαν οι Τούρκοι μπρος τα μάτια της.  Ετσι βρέθηκε  πάμφτωχη και ολομόναχη στα Ψαρά,  όπου οι Ψαριανοί  τη βοήθησαν, τη προστάτεψαν και την αγάπησαν ως δικό τους άνθρωπο και  για αυτό την αποκαλούσαν "Ψαροκώσταινα"
      Η Πανώρεια σύντομα άφησε τα Ψαρά έφτασε  στην Ύδρα και αργότερα  βρέθηκε στην τότε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο, όπου μόνη και άγνωστη αρχίζει ένα δυσβάστακτο αγώνα επιβίωσης βγάζοντας  το ψωμί της  πότε κάνοντας την αχθοφόρο, πότε την πλύστρα και πότε χάρη στην ελεημοσύνη όσων την συμπονούσαν.
     Παρά  τα  προβλήματά της  η  Πανώρεια,  ζήτησε και  πήρε υπό  τη προαστασία της  ορφανά παιδιά που είχαν αφήσει στο πέρασμά τους οι Τούρκοι υπο τον Ιμπραήμ  και  για να τα θρέψει  ζητιάνευε απο σπίτι σε σπίτι.
Είχε παραμελήσει σε τέτοιο βαθμό τον εαυτό της, που τα παιδιά της παραλίας για να την πειράξουν  την φώναζαν Ψωροκώσταινα.
     Μια Κυριακή του 1826  στο Ναύπλιο,  έγινε έρανος για  βοήθεια του μαχόμενου Μεσολογγίου.  Στήθηκε στη κεντρική πλατεία ένα τραπέζι και οι υπεύθυνοι του εράνου ζητούσαν από τους καταστραμμένους, πεινασμένους και χαροκαμένους Έλληνες να βάλουν πάλι το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσουν τους μαχητές και τους αποκλεισμένους του Μεσολογγίου. Αλλά λόγω της φτώχιας και της εξαθλίωσης κανείς δεν πλησίαζε το τραπέζι. Τότε η Πανώρεια, η φτωχότερη όλων, έβγαλε το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε  στο δάχτυλό της και ένα γρόσι που είχε στην τσέπη της και τα ακούμπησε στο τραπέζι  λέγοντας: «Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι».

Ύστερα απ’ αυτή την απρόσμενη χειρονομία, κάποιος από το πλήθος φώναξε: «Για δείτε, η πλύστρα η Ψωροκώσταινα  πρώτη πρόσφερε τον οβολό της»,  ξυπνώντας συγχρόνως και το ελληνικό  φιλότιμο!.

Ενας -ένας  οι  παρευρισκόμενοι  ζύγωναν και άφηναν στο τραπέζι του εράνου  λίρες, γρόσια  και  ασημικά.
Από αυτή τη στιγμή η φτωχή πλύστρα με την προσφορά της  μπήκε στη καρδιά των Ελλήνων  και  πήρε "επίσημα" πλέον  το όνομα  «Ψωροκώσταινα».
Η  Πανώρεια, η Ψωροκώστιανα,  δεν έδινε μόνο  μαθήματα
πατριωτισμού, αλλά και ανθρωπιάς.  Όταν  ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο  ίδρυσε ορφανοτροφείο,  η γριά πλέον Ψωροκώσταινα,  χωρίς καμμία αμοιβή  μαγείρευε για τα ορφανά  και έπλενε τα ρούχα τους.
Και εκεί που άρχισε να χαίρεται για τα «παιδιά της» όπως αποκαλούσε τα ορφανά, λίγους μόλις μήνες μετά τη λειτουργία του ιδρύματος η Πανώρεια πέθανε. Το επίσημο κράτος δεν την  τίμησε. Την τίμησαν όμως με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά του ορφανοτροφείου, τα οποία μέσα σε λυγμούς την συνόδευσαν ως την τελευταία της κατοικία.
Λέγεται,  ότι κάποια μέρα καθώς ζητιάνευε στους δρόμους του Ναυπλίου, την είδε ο Καποδίστριας και της έδωσε ένα γρόσι. Εκείνη, αντί να πάρει την ελεημοσήνη, έδωσε στον κυβερνήτη όσα χρήματα είχε συγκεντρώσει για να τα χρησιμοποιήσει υπέρ του κράτους. Ο Καποδίστριας συγκινήθηκε από τη χειρονομία και έδωσε εντολή να
συνταξιοδοτηθεί.

Γιατί όμως έγινε πανελλήνια γνωστή η Ψωροκώσταινα  και συνδυάστηκε με την οικονομική κατάσταση της χώρα μας;

Λέγεται ότι  σε μια συνεδρίαση της Συνέλευσης στο Ναύπλιο υπο τον Καποδίστρια,  κάποιος παρομοίασε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψωροκώσταινα. Ο συσχετισμός «άρεσε» και κάθε φορά που αναφερόντουσαν στο θέμα του Δημοσίου το ονόμαζαν «Ψωροκώσταινα».

Οταν  οι  Βαυαροί  ανέλαβαν την εξουσία  και διέλυσαν τα άτακτα στρατιωτικά τμήματα των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η φράση  «τι να περιμένει κανείς από την Ψωροκώσταινα;» πέρασε στην ιστορία.

Οι αγωνιστές αποκαλούσαν την αντιβασιλεία ειρωνικά «Ψωροκώσταινα» και οι Βαυαροί από την πλευρά τους όταν ήθελαν να απαντήσουν σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια του κράτους για να συντηρηθούν έλεγαν περιφρονητικά:

«Όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν να ζήσουν». 

 Από τότε και έως τις ημέρες μας, όλοι έχουμε αποδεχθεί πλέον αυτό το περιφρονητικό χαρακτηρισμό για τη χώρα μας. Τον  ακούμε συχνα  απο πολιτικούς  και  πολιτειακούς παράγοντες, αλλά και εμείς στις καθημερινές συζητήσεις μας  τον χρησιμοποιούμε  για να δηλώσουμε  ή  να χλευάσουμε  την κατα καιρούς άθλια οικονομική κατασταση της Ελλάδας.

Γνωρίζοντας ωστόσο την αληθινή και συγκινητική ιστορία της Πανώρειας Χατζηκώστα, της Χατζηκώσταινας ή Ψαροκώσταινας, ή  Ψωροκώσταινας,  όπως τελικά  έγινε γνωστή  σε όλους του Ελληνες,  καταλαβαίνουμε ότι ο χαρακτηρισμός Ψωροκώσταινα,  δεν είναι  καθόλου απαξιωτικός,  διότι η γυναίκα αυτή υπήρξε σύμβολο του ελληνικού φιλότιμου,  της λεβεντιάς και της φιλοπατρίας.

Υπήρξε μια αξιομίμητη πατριώτισσα!!!

Γεώργιος Ν Φασιλής

Αντιπτέραρχος Ιπτάμενος ε.α