Τρίτη 1 Ιανουαρίου 2013

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Επειδή όλα δεν γυρνάνε γύρω μας..
Ανδρομέδα 
(πηγή φωτ:astronomy)

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) Πλανητάριο

Δευτέρα, 31 Δεκεμβρίου

  • Αφού γιορτάσετε τον ερχομό του νέου έτους τα μεσάνυχτα, βγείτε έξω και κοιτάξτε το σκοτεινό ουρανό. Το φωτεινό φεγγάρι θα λάμπει στα νοτιοανατολικά, με τον Βασιλίσκο στα αριστερά του. Στα νότια είναι ο Σείριος στο μεγαλύτερο ύψος του, με τον Ωρίωνα πάνω δεξιά του και το τρίγωνο από τον Δία, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες πιο μακριά, γυρισμένο σε μια θέση διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει να το βλέπουμε το βράδυ. Πάνω αριστερά του Σείριου είναι ο Προκύων.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:33 π.μ της Τρίτης. 

Τρίτη, 1 Ιανουαρίου
  • Οι δύο σπουδαιότεροι αστεροειδείς, η Δήμητρα (Ceres) και η Εστία (Vesta), εξακολουθούν να είναι σε καλή θέση για παρατήρηση με κιάλια και έχουν μεγέθη 7,1 και 6,9 αντίστοιχα. Η Εστία  είναι κοντά στο Δία και τον Αλντεμπαράν, ενώ η Δήμητρα είναι ανάμεσα στα κέρατα του Ταύρου, όχι πολύ μακριά. Δείτε αναλυτικό χάρτη με τις θέσεις τους εδώ: http://media.skyandtelescope.com/documents/WEB_Dec12_CeresVesta.pdf
  • Η Γη απόψε φτάνει σε περιήλιο, στο πλησιέστερο σημείο της από τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ετήσιας τροχιάς της (μόλις 3% πιο κοντά από ό,τι στο αφήλιο της τον Ιούλιο). Η απόσταση είναι 147.100.000 χιλιόμετρα. Πολλοί άνθρωποι εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι η Γη είναι πιο κοντά στον Ήλιο στη καρδιά  του χειμώνα. Φυσικά, το κρύο στο βόρειο ημισφαίριο αυτή την εποχή του έτους οφείλεται στο ότι ο Ήλιος είναι πιο χαμηλά στον ουρανό και όχι στο ότι είναι πιο μακριά από τη Γη.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:24 μ.μ.

Τετάρτη, 2 Ιανουαρίου
  • Περίπου στις 10 μ.μ. η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου έχει κατακόρυφο προσανατολισμό στα βόρεια-βορειοανατολικά. Φαίνεται σαν να στέκεται πάνω στη λαβή της.
  • Αν παρατηρήσετε τον Δία με ένα τηλεσκόπιο από σήμερα έως στις 5 Ιανουαρίου, ο γιγαντιαίος πλανήτης φαίνεται να έχει ένα φεγγάρι παραπάνω. Το 6ου μεγέθους διπλό αστέρι SAO 76571 βρίσκεται σε απόσταση 10' από τον Δία αυτή την περίοδο. Η πιο κοντινή του προσέγγιση θα είναι στις 3 Ιανουαρίου. Τότε θα εμφανίζεται μέσα στα τέσσερα φεγγάρια του Δία.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:15 μ.μ.
Πέμπτη, 3 Ιανουαρίου

  • Η βροχή διαττόντων Βοωτίδες (Quandradits) κορυφώνεται σήμερα το πρωί. Η λαμπρή σελήνη είναι σε χάση και θα αποκρύψει τα αμυδρά μετέωρα, όταν θα ανατείλει, γύρω στις 11 μ.μ. Οι Βοωτίδες προκαλούν μεγάλο αριθμό από φωτεινά μετέωρα, συγκαταλέγονται δε μεταξύ των καλύτερων βροχών για το 2013. Τα μετέωρα φαίνονται να εκπορεύονται από ένα σημείο στο βόρειο τμήμα του αστερισμού του Βοώτη, που ανεβαίνει ψηλά στα βορειοανατολικά καθώς πλησιάζει το ξημέρωμα.

  • Σε αυτή την πιο κρύα εποχή του έτους, η αμυδρή Μικρή Άρκτος κρέμεται κάτω από τον Πολικό νωρίς το βράδυ, σαν «από ένα καρφί στο κρύο βόρειο τοίχο του ουρανού», κατά τον Leslie Peltier (http://www.delphos-ohio.com/Pictures/peltier.htm), έναν από τους πιο γνωστούς αστρονόμους του 20ου αιώνα, πηγή έμπνευσης για τους ερασιτέχνες αστρονόμους..
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:02 μετά τα μεσάνυχτα. 
Παρασκευή, 4 Ιανουαρίου

  • Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:59 π.μ. του Σαββάτου. Θα ανατείλει  στον ανατολικό ουρανό γύρω στις 12:30 π.μ. και θα φτάσει στο ψηλότερό της σημείο στο νότο περίπου μία ώρα πριν βγει ο ήλιος. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο μισοφωτισμένος δορυφόρος μας βρίσκεται μέσα στα αστέρια της Παρθένου, περίπου 5° δυτικά του 1ου μεγέθους Στάχυ.


  • Η πιο αργή ανατολή του έτους συμβαίνει σήμερα το πρωί (στις 40° βόρειου γεωγραφικού πλάτους).
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:53 μ.μ.  

Σάββατο, 5 Ιανουαρίου

  • Η σελήνη, στην φάση του πρώτου τετάρτου, 90 μοίρες στα ανατολικά του ήλιου, είναι ιδανική για να χρησιμοποιήσετε τα κιάλια σας ή το τηλεσκόπιο σας για να εξετάσετε τις λεπτομέρειες στην επιφάνεια της. Αυτό επειδή στη διαχωρίζουσα (terminator, δηλαδή το όριο ημέρα-νύχτας), στο κέντρο του σεληνιακού δίσκου, βλέπουμε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της επιφάνειας που φωτίζεται από έναν ήλιο που ανατέλλει στον σεληνιακό ορίζοντα. Τα βουνά ρίχνουν μακριές σκιές και οι κρατήρες φαίνονται πολύ βαθιοί.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:40 π.μ. της Κυριακής. 

Κυριακή, 6 Ιανουαρίου

  • Ο έκτος σε μέγεθος αστερισμός στον ουρανό εκτείνεται από τον Ρίγκελ στην δυτική πλευρά του Ωρίωνα μέχρι το αστέρι 1ου μεγέθους Ακερνάρ (απόκλιση -57°), ένα αστέρι που περιστρέφεται τόσο γρήγορα που η διάμετρός του στους πόλους δεν είναι ούτε η μισή από τη διάμετρο στον ισημερινό. Ο Ηριδανός (Eridanus), ο ποταμός, περιέχει δύο αστέρια που είναι εύκολα ορατά. O όμικρον (γνωστός και σαν 40 Eri), ένα οπτικά τριπλό σύστημα αστέρων (με μεγέθη 4,4, 9,5 και 11,2), μόνο 16,5 έτη φωτός μακριά, είναι το πιο εύκολο προς παρατήρηση, με οποιοδήποτε τηλεσκόπιο. Ένα από τα μέλη του τριπλού συστήματος είναι λευκός νάνος. Λίγο πιο δυτικά μπορούμε να βρούμε το 4ου μεγέθους έψιλον του Ηριδανού, το πιο κοντινό αστέρι μετά το ηλιακό μας σύστημα (10,5 έτη φωτός μακριά) που γνωρίζουμε ότι έχει πλανήτες. 
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:32 μ.μ.  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

  • Ο Ερμής (μέγεθος -0,6) φαίνεται χαμηλά στο λυκαυγές, αρκετά μακριά κάτω και στα αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης στα νοτιοανατολικά. Απέχουν περίπου 11 μοίρες.
  • Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) είναι ακόμα ο λαμπρός «Αυγερινός», αλλά κινείται όλο και χαμηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Κοιτάξτε νοτιοανατολικά.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7 στο Ζυγό) βγαίνει από τα ανατολικά-νοτιοανατολικά περίπου στις 2 π.μ. Στο ξεκίνημα του λυκαυγούς βρίσκεται αρκετά ψηλά στα νοτιοανατολικά. Οι δακτύλιοι του έχουν κλίση 19° ως προς εμάς, το πιο μεγάλο άνοιγμα τα τελευταία χρόνια.
  • Ο Άρης (μέγεθος +1,2, στον Τοξότη) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο ο δίσκος είναι μόνο 4,3 δευτερόλεπτα του τόξου σε διάμετρο, σχεδόν όσο είναι και ο δίσκος του Ουρανού. Μη τον μπερδέψετε με τον Φομαλχώ, αρκετά μακριά στα αριστερά του.
  • Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Ταύρο) είναι το πρώτο «αστέρι» που ανατέλλει από τα ανατολικά μετά το ηλιοβασίλεμα. Παρατηρήστε τον πορτοκαλή Αλντεμπαράν, αρκετά αμυδρότερο, περίπου 5 μοίρες πιο κάτω του. Πάνω από τον Αλντεμπαράν είναι οι Πλειάδες. Με τηλεσκόπιο φτάνει τα 47” σε φαινόμενη διάμετρο. Μεσουρανεί μετά τις 10 μ.μ.
  • Ο Ουρανός, (μέγεθος 5,8, στους Ιχθύες) είναι ακόμα ψηλά στο νότο, όταν νυχτώσει.
  • Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά, μόλις βραδιάσει.
  • Δείτε χάρτες εύρεσης του Ουρανού και του Ποσειδώνα για το 2012, εδώ: http://www.skyandtelescope.com/observing/highlights/Uranus-and-Neptune-in-2012-138059253.html